آیه 117 سوره صافات

وَ آتَيْناهُمَا الْكِتابَ الْمُسْتَبِينَ (117)

وَ آتَيْناهُمَا: و عطا فرموديم حضرت موسى و هارون را، الْكِتابَ الْمُسْتَبِينَ‌:

كتابى را در غايت روشن و هويدا يعنى تورات كه مشتمل بود بر احكام بينه واضحه بيان اشياء مجهوله، و لذا مسمى به اين اسم شده، چه آن نزد بعضى لفظ عربى مشتق از (ورى الزند) يعنى آتش را از آتش زنه بيرون آوردن.

وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ (114) وَ نَجَّيْناهُما وَ قَوْمَهُما مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ (115) وَ نَصَرْناهُمْ فَكانُوا هُمُ الْغالِبِينَ (116) وَ آتَيْناهُمَا الْكِتابَ الْمُسْتَبِينَ (117) وَ هَدَيْناهُمَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ (118)

وَ تَرَكْنا عَلَيْهِما فِي الْآخِرِينَ (119) سَلامٌ عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ (120) إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (121) إِنَّهُما مِنْ عِبادِنَا الْمُؤْمِنِينَ (122)

ترجمه‌

و بتحقيق منّت نهاديم بر موسى و هارون‌

و نجات داديم آن دو و قومشانرا از اندوه بزرگ‌

و يارى كرديم آنانرا پس بودند ايشان غلبه‌كنندگان‌

و داديم بآن دو كتاب واضحى را

و هدايت نموديم آن دو را براه راست‌

و باقى گذارديم براى آندو در آيندگان‌

ذكر خير سلام بر موسى و هارون را

همانا ما اينچنين پاداش ميدهيم نيكوكارانرا

همانا آن دواند از بندگان ما كه گروندگانند.

تفسير

خداوند منّان منّت نهاد بر حضرت موسى و هارون از پيغمبران بنى اسرائيل بنبوّت و رسالت و معجزات بسيار و منافع دينى و دنيوى بيشمار و نجات داد آن دو و تمام آنطائفه را كه دوازده قبيله بودند معروف بأسباط از دوازده پسر حضرت يعقوب ارهمّ و غم و اندوه بزرگى كه داشتند از تسلّط قبطيان و فوعون و فرعونيان بر آنها كه بر صغير و كبيرشان رحم نمى‌نمودند و شرح حالشان مكرّر ذكر شده كه بچه اعمال شاقه‌اى وادارشان ميكردند و خداوند ببركت آن دو وجود محترم نصرت داد ايشان را بر دشمنانشان و بر آنها غلبه نمودند بطوريكه نا انقراض عالم ذكر آن در السنه و افواه باقى است و بالاتر از همه آنكه خداوند كتاب تورية را كه مشتمل بر احكام بليغه و نصائح و مواعظ شافيه وافيه كافيه براى اداره امور دنيوى و اخروى آنها در آن عصر تا زمان حضرت عيسى عليه السّلام بود بآن دو عنايت فرمود و بشارت داد در آن معجزه پيغمبر آخر الزّمان از نسل حضرت اسمعيل كه عموى آنها بود و اولاد او را برادران خودشان ميخواندند و آنكه دين او كامل كننده تمام اديان و تا روز قيامت باقى است و هدايت نمود آن دو را براه راست بهشت و ولايت امير المؤمنين و ائمه طاهرين عليهم السلام و بقيّه آيات در قصّه نوح عليه السّلام بيان شد.

وَ آتَيناهُمَا الكِتاب‌َ المُستَبِين‌َ (117)

و داديم‌ موسي‌ و هارون‌ ‌را‌ كتابي‌ ‌که‌ حقايق‌ ‌را‌ بيان‌ ميفرمايد.

اول‌ كتابي‌ ‌که‌ ‌از‌ آسمان‌ نازل‌ شد تورية ‌بود‌ ‌پس‌ ‌از‌ ‌آن‌ زبور سپس‌ انجيل‌ بعدا قرآن‌ و ‌بر‌ انبياء قبل‌ ‌از‌ موسي‌ صحف‌ نازل‌ ميشد صحف‌ آدم‌ شيث‌ نوح‌ ابراهيم‌ و تورية ‌را‌ ميفرمايد إِنّا أَنزَلنَا التَّوراةَ فِيها هُدي‌ً وَ نُورٌ يَحكُم‌ُ بِهَا‌-‌ النَّبِيُّون‌َ‌-‌ ‌الي‌ ‌قوله‌ ‌تعالي‌‌-‌ وَ مَن‌ لَم‌ يَحكُم‌ بِما أَنزَل‌َ اللّه‌ُ فَأُولئِك‌َ هُم‌ُ الكافِرُون‌َ مائده‌ آيه 48.

وَ آتَيناهُمَا الكِتاب‌َ و شرح‌ نزول‌ توريه‌ ‌را‌ ميفرمايد وَ كَتَبنا لَه‌ُ فِي‌ الأَلواح‌ِ مِن‌ كُل‌ِّ شَي‌ءٍ مَوعِظَةً وَ تَفصِيلًا لِكُل‌ِّ شَي‌ءٍ فَخُذها بِقُوَّةٍ وَ أمُر قَومَك‌َ يَأخُذُوا بِأَحسَنِها اعراف‌ آيه 142 ‌که‌ حضرت‌ موسي‌ ‌بر‌ حسب‌ وعده الهي‌ رفت‌ چهل‌ شب‌ ‌در‌ ميقات‌ ‌تا‌ الواح‌ توريه‌ ‌بر‌ ‌او‌ نازل‌ شد.

وَ آتَيناهُمَا الكِتاب‌َ المُستَبِين‌َ سؤال‌ تورية ‌بر‌ موسي‌ نازل‌ شد چرا مي‌‌-‌ فرمايد و آتيناهما جواب‌ هارون‌ شركت‌ داشت‌ ‌با‌ موسي‌ ‌در‌ دعوت‌ و ‌در‌ تمام‌ امور چنانچه‌ حضرت‌ موسي‌ درخواست‌ كرد ‌از‌ پروردگار وَ اجعَل‌ لِي‌ وَزِيراً مِن‌ أَهلِي‌ هارُون‌َ أَخِي‌ اشدُد بِه‌ِ أَزرِي‌ وَ أَشرِكه‌ُ فِي‌ أَمرِي‌ طه‌ آيه 30 ‌الي‌ 33 غاية الامر

جلد 15 - صفحه 185

‌از‌ جانب‌ حق‌ ‌بر‌ موسي‌ و بتوسط موسي‌ ‌بر‌ هارون‌.

]

(آیه 117)- در سومین مرحله به مواهب معنوی که خدا به این قوم از بند رسته عنایت فرمود اشاره کرده، می‌گوید: «ما به آن دو کتاب روشنگر دادیم» (وَ آتَیْناهُمَا الْکِتابَ الْمُسْتَبِینَ).

آری «تورات» کتاب مستبین یعنی کتاب روشنگر بود، و به تمام نیازمندیهای دین و دنیای بنی اسرائیل در آن روز پاسخ می‌گفت، همان گونه که در آیه 44 سوره مائده نیز می‌خوانیم: «ما تورات را نازل کردیم که هم در آن هدایت بود و هم نور و روشنائی».

ج4، ص157